Big in Japan

اگر مرا مجبور کنند که فقط و فقط کارهای یک انیماتور را می‎توانی نگاه کنی، من بدون شک، "هایائو میازاکی" را انتخاب می‎کنم. اگر هم از من بپرسند سلطان بی رقیب انیمیشن جهان کیست، باز هم بدون معطلی، صدام را توی گلوم می‎اندازم و می‎گویم:"هایائو میازاکی". خوب، البته که این‎ها را همین‎جوری نمی‎گویم. کافی‎ست شما هم کارهایش را ببینید. تا نظر شما چه باشد.

"شهر اشباح"، به نویسندگی و کارگردانی "میازاکی"، برنده‎ی اسکار 2002، داستان دختر بچه‎ای به نام "چیهیرو" است که با خانواده‎اش به شهر جدیدی نقل مکان می‎کنند. در میان راه، در جایی گیر می‎افتند که همان شهر اشباح است. بعد از آن، وظیفه‎ی نجات دادن خود و خانواده، به گردن "چیهیرو" می‎افتد. "هاکو" کسی‎ست که به چیهیرو کمک می‎کند تا جادوی شهر اشباح، او را محو و ناپدید نکند. اما او چطور می‎تواند همه رانجات بدهد؟ میازاکی می‎گوید با "دوست داشتن" و "یادآوری"(یادآوری نام‎ها و خاطره‎ها)؛ یادآوری و دوست داشتن طلسم و جادو را می‎شکند. این جا دقیقا مرا یادِ داستانِ "پس از تاریکی" از "موراکامی" می‎اندازد. این عجیب نیست البته، چون دنیای شگفت‎انگیز میازاکی هم مانند موراکامی، سرشار از نمادهای سنتی-مذهبی ژاپنی، افسانه‎، تخیلِ  رها شده تا سرحد امکان، جادو و مهم‎تر از همه "دوست داشتن" است.

جالب اینجاست که در "شهر اشباح"، با آن که نیروی جادو بسیار زیاد است_کما اینکه از این جهان تخیلی هم همین انتظار را داریم- اما به پای نیروی یادآوری و عشق یک دختربچه نمی‎رسد. جایی از فیلم، یکی از شخصیت‎ها به چیهیرو کشِ مویی می‎دهد و از او می‎خواهد موهایش را با آن ببندد. او به چیهیرو می‎گوید «این رو بپوش؛ ازت محافظت می‎کنه، چون از نخی درست شده که دوستات درستش کرده‎ن»

شخصیت‎های فیلم همه عالی هستند، اما به نظرم اعجوبه‎ی میازاکی، خلقِ شخصیتی‎ست به نام "بی‎چِهره"(no face). بی‎چهره، شخصیتی تنهاست. کسی که تا چیهیرو را می‎بیند، حاضر است همه چیزش را بدهد و دوستی او را به دست بیاورد. بی‎چهره، حرف نمی‎زند و نهایت صدایی که از او در‎می‎آید، شبیه به ناله است. شاید بی‎چهره صدا ندارد، چون تا به حال دوستی نداشته یا دوست داشته نشده.

....................................................................................................................................................................................

پی‎نوشت(1): برای مژگان مرادی و رضا پیرحیاتی.

پی‎نوشت(2):  این یادداشت درباره‎‏ی میازاکی را بخوانید.

این آهنگ را گوش گنید؛ پیشنهاد سرآشپز است.